HOAX: Opsporingsfoto van kinderlokkers van orgaanmaffia rondom Zaandam

Momenteel circuleert er een afbeelding van twee mannen die ervan beschuldigd zouden worden om kinderen te ontvoeren in de omgeving van Zaandam, en dat ze deel zouden uitmaken van de orgaanmaffia. Het gaat hier echter om een hoax, er is geen enkele aanwijzing dat de mannen op die afbeelding schuldig zijn aan ontvoering van kinderen, en het gaat hier aldus om een bericht dat enkel onnodige onrust en paniek zaait.

De tekst op de circulerende afbeelding luidt als volgt:

Een tweede versie luidt als volgt, waarbij het laatste gedeelte van de tekst geschreven is in het Turks en ook verwijst naar de politie en naar de orgaanmaffia:

Zij worden rondom zaandam gezocht, ze hebben al 2 kinderen meegenomen. Politie gaat alle scholen langs, kijk uit want ze rijden tijdens schooltijden! Ze zijn zogenaamd orgaan (maffia).

Gordugunuz zaman beklemeden polisi arayin ......

ORGAN MAFYASI BUNLAR

Het bericht blijkt oorspronkelijk afkomstig te zijn van Duitsland, waar het sinds begin april 2014 circuleert. Sommige versies van dit bericht worden in twee talen verspreid: Duits en Turks, waardoor de mogelijkheid bestaat dat de oorsprong van deze hoax zich in Turkije bevindt. Volgens het bericht zouden de twee mannen, afgebeeld op de foto, gesignaleerd zijn in Essen en Duisburg, waar ze drie maal een poging hebben ondernomen om een kind te ontvoeren. Bij twee van de drie pogingen zouden ze er ook daadwerkelijk in geslaagd zijn om een kind mee te nemen. Volgens de website Mimikama is er echter geen enkel bewijs dat dit verhaal enigszins op waarheid berust. Inmiddels werd ook door de politie bevestigd dat het om een onwaar verhaal gaat.

Kort nadien begon dezelfde foto ook te circuleren met een Nederlandstalig bijschrijft, en in deze versie zouden de twee mannen plots in de omgeving van Zaandam (Nederland) twee kinderen ontvoerd hebben. Ook hier gaat het om een hoax, en is er geen enkele aanwijzing dat deze mannen bezig zouden zijn met het ontvoeren van kinderen. Ook is de politie niet bezig met "alle scholen" te bezoeken. De reden waarom deze hoax zo grootschalig verspreid wordt in Nederland, heeft mogelijk te maken met de gelijkenis met een eerdere hoax, waarin werd beweerd dat Bulgaren rondrijden met een rood-wit busje zonder kenteken, wat op zijn buurt dan weer verder borduurt op nog een andere hoax van een wit busje in "het dorp". Ook beweringen dat de mannen deze kinderen zouden ontvoeren ten dienste van de oorgaanmaffia, zijn volledig uit de lucht gegrepen.

ORGAANMAFFIA

Een vreemde toevoeging aan de circulerende hoax is de verwijzing naar de "orgaanmaffia". In de meeste gevallen beperken verhalen over kinderlokkers in busjes zich tot het ontvoeren van kinderen (of poging tot) met misbruik als intentie. Niettemin zijn verhalen over orgaanroof al jaren ingeburgerd: wie heeft nog niet gehoord dat er mensen zouden zijn die ontvoerd werden, om dan later wakker te worden op een bank in het park. Vervolgens merken ze dat ze opengesneden en dichtgenaaid werden, en dat ze een nier missen. Die werd immers verwijderd om verkocht te worden op een illegale orgaanmarkt, zo wil het verhaal ons althans doen geloven. Zulke beweringen vinden we ook terug op sommige complottheorieënwebsites zoals Alatoerka, die zelfs vertellen dat de orgaanmaffia eigen klinieken heeft, alsook eigen ambulances. Die ambulances zouden worden ingezet wanneer er een aardbeving plaatsvindt, om zo op zoek te gaan naar slachtoffers en hen te ontdoen van allerhande organen die nog in goede staat zijn. Het verhaal is zo wijd verspreid dat in sommige gevallen zelfs de politie een officiële aankondiging heeft gemaakt om deze mythe te ontkrachten.

Ondanks alle beweringen van de orgaanroof-believers, zijn bewijzen voor het bestaan van een orgaanmaffia erg schaars. Men zou verwachten dat, als er effectief een grootschalig georganiseerd netwerk is van orgaandieven, er inmiddels meer bewijzen of duidelijke aanwijzingen zouden opduiken, en meer échte getuigen. Dit blijkt echter niet het geval te zijn. Ook brengt het medische complicaties met zich mee: stel dat een klant van de orgaanmaffia een nier nodig heeft, hoe gaan de orgaandieven dan te werk om de juiste nier te bemachtigen? Het orgaan moet immers de juiste bloedgroep, weefselgroep, enz... hebben, alsook in een gezonde toestand verkeren. Het slachtoffer mag dus geen nierziektes of andere besmettingen zoals HIV hebben, en dat zie je niet aan iemands gezicht voordat hij ontvoerd wordt. Dan maar een heleboel mensen ontvoeren in de hoop dat er wel één goede bij zit? Dat is niet enkel erg veel werk, maar ook extra risico's om opgepakt te worden tijdens één van de vele pogingen. En dan zouden er ook meer bewijzen te vinden moeten zijn. Of anders toch maar de eerste de beste nemen en de klant belazeren? Ook dat zou vroeg of laat moeten uitlekken dan, maar tot nu toe is er geen enkel bewezen verhaal bekend.

Wel zijn er voorbeelden van illegale orgaanhandel in bv.China en Bangladesh, waar mensen worden aangemoedigd om een nier te verkopen onder valse voorwendsels. Hoewel het hier duidelijk gaat om het vrijwillig afstaan van organen, zijn er wel aanwijzingen dat effectieve orgaanroof zou hebben plaatsgevonden in Kosovo en India (het hoeft hier niet altijd noodzakelijk om nieren te gaan). Niettemin heeft dit alles niets te maken met beweringen van één of andere "orgaanmaffia" in de westerse wereld, en is er geen enkele reden om aan te nemen dat buitenlanders specifiek naar Nederland of België zouden komen om kinderen te ontvoeren voor hun organen. Ook de National Kidney Foundation uit de Verenigde Staten geeft aan dat een orgaantransplantatie te complex is om te veronderstellen dat een bende in staat zou zijn om in het geheim organen te stelen die bruikbaar zijn voor een transplantatie.

Het verhaal van de orgaanmaffia is in principe niet zo verschillend van het verhaal van de witte busjes met kinderlokkers. Hoewel dat laatste verhaal kan zorgen voor onnodige angst en paranoïa, heeft het eerste vaak nog grotere gevolgen. In Guatemala werden enkele Amerikaanse toeristen er valselijk van beschuldigd om kinderen te komen ontvoeren voor hun organen, en in één geval werd een een Amerikaanse vrouw zelfs zo ernstig verwond door de woedende menigte dat ze voor de rest van haar leven ernstig verminkt is. Ook boezemen de verhalen de angst in dat dokters in echte ziekenhuizen mee zouden deel uitmaken van de orgaanmaffia, waardoor het aantal (vrijwillige!) orgaandonors in de jaren '90 ernstig gedaald is. Dit kan tot gevolg hebben dat mensen die wachten op een orgaantransplantatie vooralsnog niet tijdig een orgaan beschikbaar krijgen en komen te overlijden, enkel en alleen als het gevolg van een hoax of stadslegende.

Een uitgebreidere bespreking over de mythe van de orgaanmaffia lees je in ons desbetreffend artikel.

Bronnen:

- Hoax op Facebook: http://www.facebook.com/photo.php?fbid=517527158367405&set=p.517527158367405

- http://www.mimikama.at/allgemein/die-organmafia-in-essen-und-duisburg-ein-fake-verbreitet-angst/

- http://www.facebook.com/Hoaxmelding/photos/a.131766316984141.27255.130426727118100/281388728688565

- https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/hoaxes/hoaxbulgarenmetrood-witbusjezonderkentekenproberenkinderentekidnappenvoordeorgaanmaffia

- https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/hoaxes/hoaxerrijdtinhetdorpeenwitbusje-innieuwerkerkaandenijssel

- https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/urban-legends/stadslegende-orgaanmaffia-ontvoert-kinderen-en-verwijdert-hun-nieren

- http://iml.jou.ufl.edu/projects/Spring2000/Walsh/morekidney.htm

- http://www.skepsis.nl/orgaanroof.html

- http://urbanlegends.about.com/od/horrors/a/kidney_thieves.htm

- http://www.ad.nl/ad/nl/1013/Buitenland/article/detail/3296780/2012/08/05/China-ontmantelt-netwerk-orgaanhandel.dhtml

- http://www.hoax-slayer.com/kidney-stealing-hoax.html

- http://www.360magazine.nl/in-het-nieuws/605/undercover-in-de-illegale-orgaanhandel

- http://www.kidney.org/news/newsroom/newsitemArchive.cfm?id=86

- http://urbanlegends.about.com/b/2008/01/28/kidney-theft-urban-legend-or-not.htm