SEMI-HOAX: Facebook introduceert "dislike"-knop

De Hoax-Wijzer | 18/09/2015 | Update: 24/02/2016

In september 2015 kondigden tal van media aan dat Facebook weldra een "dislike"-knop zou introduceren. Deze aankondiging is echter onterecht: Mark Zuckerberg heeft wel een nieuwe functionaliteit aangekondigd om "empathie" uit te drukken, maar benadrukte dat er geen échte dislike-knop zal komen. Wat die nieuwe functionaliteit precies wel zal inhouden, werd nog niet duidelijk gemaakt.

Een voorbeeld van de circulerende hoax uit Het Laatste Nieuws luidt als volgt:

Facebook komt met een dislike-knop

Mark Zuckerberg heeft vandaag onthuld dat hij eindelijk aan een dislike-knop werkt. Dat heeft de Facebook-oprichter bekendgemaakt tijdens een vragenuurtje, zo schrijft nieuwswebsite Buzzfeed.

Het sociale netwerk Facebook introduceerde in 2009 voor het eerst de "like"-knop, ook wel bekend als de "vind ik leuk"-knop of het icoon met het duimpje omhoog. Al gauw begonnen Facebook-gebruikers op te roepen om ook een "dislike"-knop (oftewel "vind ik niet leuk"-knop) toe te voegen, maar het bedrijf van Mark Zuckerberg heeft dit altijd steevast geweigerd. Facebook wil immers de zogenaamde "negatieve ervaringen" op haar sociale netwerksite tot een minimum herleiden, wat ook de reden is waarom ze geen apps toestaan die je vertellen wanneer iemand je als vriend heeft verwijderd. Hier leek echter onverwacht verandering in te komen, wanneer tal van media de aankondiging publiceerden dat Facebook binnenkort toch een "dislike"-knop zou introduceren.

Hoewel men zich de vraag kan stellen wat de werkelijke nieuwswaarde is van het feit dat Facebook een relatief kleine functionaliteit zou toevoegen aan haar website, werd dit toch vermeld in tal van bekende media. Deze aankondiging was immers te lezen in o.a. Het Laatste Nieuws, De Morgen, De Redactie, De Standaard, De Telegraaf en De Volkskrant. Een aantal onder hen verwijzen o.a. naar Buzzfeed als hun bron, hoewel dit helemaal geen professioneel en betrouwbaar nieuwsmedium is, maar slechts één van de meer bekende clickbait-websites die dan ook geregeld helemaal achteraan de lijst van nieuwsmedia wordt geplaatst. Anderen slaan de overbodige tussenstap over en verwijzen rechtstreeks naar het vragenuurtje met Mark Zuckerberg zelf, dat plaatsvond op 15 september 2015. Deze media doen hier echter aan "citaatmijnen" om te laten uitschijnen dat de oprichter van Facebook een dislike-knop heeft aangekondigd.

In de meeste krantenartikels wordt Mark Zuckerberg als volgt geciteerd:

Mensen vragen al jaren om een dislike-knop... dus is vandaag een speciale dag, omdat ik nu effectief mag aankondigen dat we eraan werken en zeer dicht bij een eerste test staan.

Als je het zo leest, lijkt het inderdaad alsof Mark Zuckerberg de introductie van een dislike-knop heeft aangekondigd. Het gaat hier echter om een geval van citaatmijnen, waarbij een bepaald citaat zodanig geïsoleerd wordt weergegeven dat de juiste context verloren gaat. Indien de voorafgaande vraagstelling erbij vermeld zou worden, wordt die context meteen duidelijk, maar websites zoals De Standaard hebben precies dat uit hun beelden weggeknipt. Wanneer je het volledige fragment bekijkt, blijkt al gauw dat de context van Zuckerberg's antwoord niet dezelfde is, zoals we hier citeren:

Vraagsteller:

This is one that seems to come up a lot when we have these Q&As, and it comes from Cairo, from Sayed... "Mark, we need to have more options than just the Like button. Why don't you have other options like, I'm sorry, Interesting, or Dislike."

Mark Zuckerberg:

You know, I think people have asked about the Dislike button for many years and probably hundreds of people have asked about this. Today is a special day because today is the day where I actually get to say that we’re working on it, and are very close to shipping a test of it.

Met andere woorden, de vraagsteller uit het publiek vroeg of er meerdere opties zouden komen dan enkel de like-knop, zoals een "het spijt me"-, "interessant"- of "vind ik niet leuk"-knop. Het antwoord van Zuckerberg hierop was dat "eraan gewerkt wordt", en hoewel hij in zijn antwoord enkel de "dislike"-functie herhaalt, bedoelt hij niet specifiek dat. Dit wordt duidelijk als we kijken naar de rest van zijn antwoord:

You know, it took us awhile to get here. Because you know, we didn’t want to just build a Dislike button because we don’t want to turn Facebook into a forum where people are voting up or down on people’s posts. That doesn’t seem like the kind of community we want to create. You don’t want to go through the process of sharing some moment that’s important to you in your day and then have someone down vote it. That isn’t what we’re here to build in the world.

But over the years of people asking for this, what we’ve kind of come to understand is that people aren’t looking an ability to downvote other people’s posts. What they really want is to be able to express empathy. Not every moment is a good moment, right? And if you are sharing something that is sad, whether it’s something in current events like the refugee crisis that touches you or if a family member passed away, then it might not feel comfortable to Like that post. But your friends and people want to be able to express that they understand and that they relate to you.

So I do think that it’s important to give people more options than just Like as a quick way to emote and share what they’re feeling on a post, so we’ve been working on this for awhile. It’s surprisingly complicated to make an interaction that you want to be that simple. But we have an idea that we think we’re going to be ready to test soon, and depending on how that does, we’ll roll it out more broadly.

Hieruit blijkt dat het niet specifiek een "dislike"-knop is waar Facebook momenteel aan werkt, en dat Mark Zuckerberg zijn mening over de "positieve ervaring" niet drastisch heeft herzien. Integendeel, hij benadrukt zelfs dat het niet de bedoeling mag zijn om "negatieve stemmen" uit te brengen op een bepaalde post, een functie die bv. wel mogelijk is op Reddit en bij Youtube-video's. Wat Facebook wel van plan is te introduceren, is een soort van "empathische" functionaliteit, waarbij gebruikers de mogelijkheid hebben om andere emoties uit te drukken dan alleen "vind ik leuk". Zo komt het nogal vreemd over dat mensen een overlijdensbericht op Facebook "leuk" vinden, terwijl ze dit in feite niet zo bedoelen maar er geen andere knop is om met één muisklik een emotie uit te drukken. Zo is de uitdrukking "het spijt me" nog altijd erg verschillend van "vind ik niet leuk".

Een knop die louter "vind ik niet leuk" of "dislike" aangeeft, zou enkel maar voor onnodige verwarring zorgen. Stel dat je een artikel deelt over een natuurramp, en iemand klikt op "vind ik niet leuk". Bedoelt hij hiermee dat hij de natuurramp niet leuk vindt? Dat hij begaan is met de slachtoffers? Of dat hij de slachtoffers niet leuk vindt? Of dat hij het niet leuk vindt dat je dat artikel gedeeld hebt? Het kan enerzijds dus een uiting van empathie zijn, en anderzijds een belediging naar de slachtoffers toe of zelfs naar jou. Om die reden alleen al zou Facebook nooit eenvoudigweg een "dislike"-knop invoeren, maar de kans is groot dat er wel een functionaliteit komt waarmee je specifieke gevoelens kan uitdrukken.

Hoe Facebook dit precies gaat aanpakken, heeft Mark Zuckerberg aanvankelijk niet bekend gemaakt. Er werd her en der al gesproken over de empathie-knop, die mogelijk zou worden geïnspireerd door de respect-knop van het ter ziele gegane sociale netwerk Hyves. Ook werd er gespeculeerd dat er mogelijkheden zullen worden toegevoegd zoals "akkoord" of "knuffel", maar de kans dat "vind ik niet leuk" tot de opties zou behoren leek bijzonder klein. Op 24 februari 2016 werd de nieuwe functionaliteit dan uiteindelijk uitgerold, met als mogelijkheden: leuk, geweldig, grappig, verbluft, verdrietig en boos. Een effectieve dislike-knop of duim naar beneden werd dus niet toegevoegd, zoals te zien is in onderstaande afbeelding: